رشته‌های دانشگاهی مرتبط با حوزه علم‌داده در ایران

یکی از دغدغه‌های اصلی علاقه‌مندان به حوزه علم‌داده شرکت در رشته مرتبط در مقطع کارشناسی ارشد با حوزه‌هایی مانند علم‌داده، داده‌کاوی کلان‌داده و… هست. در ادامه برخی از برترین رشته‌های مرتبط با این حوزه‌ها را در دانشگاه‌های ایران مطرح خواهم کرد.

۱-علوم‌داده

گرایش علوم‌داده امسال در دانشگاه شهید بهشتی ذیل رشته ریاضی کاربردی با ظرفیت ۶ نفر ارائه گردیده است. هنوز از سرفصل‌ها، دروس و اساتید این گرایش جزئیات بیشتری منتشر نگردیده است اما ارائه این رشته و به طبع گسترش آن در سایر دانشگاه‌های مطرح کشور باعث گسترش حوزه علم‌داده در کشور خواهد شد.

مشخصات دروس دوره کارشناسی ارشد علوم‌داده

امسال برای اولین بار گرایش علوم‌داده ذیل رشته کارشناسی ارشد ریاضی کاربردی در دانشگاه شهید بهشتی تدریس می‌گردد. سرفصل و درس‌های ارائه‌شده برای این گرایش در ادامه معرفی میشود. قابل‌ذکر هست برخی از دروس ذیل به‌صورت اختیاری و برخی به‌صورت اجباری توسط دانشجویان این رشته اخذ خواهند شد.

۱-مبانی ریاضی علوم‌داده(اجباری)
۲- الگوریتم‌‌های علوم‌داده(اجباری)
۳-بهینه‌سازی در علوم‌داده
۴-روش‌های عددی در علوم‌داده
۵-روش‌های توپولوژی در علوم‌داده
۶-روش‌های هندسی در علوم‌داده
۷-نظریه یادگیری
۸-یادگیری آماری
۹-مدل‌سازی و تحلیل‌ داده‌های با بعد بالا
۱۰-سری‌های زمانی
۱۱-مدل‌های گرافی احتمالاتی
۱۲-داده‌کاوی
۱۳-دیداری‌سازی داده‌ها
۱۴-تشخیص داده‌های دورافتاده
۱۵-مدل‌سازی و پردازش مه‌داده‌ها
۱۶-گراف‌کاوی
۱۷-متن‌کاوی و وب‌کاوی
۱۸-یادگیری ژرف
۱۹-سنجش فشرده
۲۰-مباحث ویژه در علوم‌داده

بررسی اجمالی دروس فوق نشان از کیفیت بالا تدوین دروس‌ و سرفصل‌های این گرایش می‌باشد. در مطالب آتی به‌صورت جزئی این سرفصل مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.
علاقه‌مندان جهت مطالعه کامل این سرفصل می‌توانند از طریق لینک زیر اقدام نمایند.
لینک دانلود:
http://hes.msrt.ir/uploads/T_Education/1516106768_0.pdf

۲-هوش مصنوعی

یکی از بهترین رشته تحصیلی مرتبط با حوزه‌های علم‌داده، رشته هوش مصنوعی می‌باشد. از دروس مرتبط موجود در این رشته می‌توان به درس‌هایی مانند پردازش زبان طبیعی، هوش مصنوعی، هوش محاسباتی، یادگیری ماشین، شبکه های عصبی پیشرفته، پردازش تصویر و… اشاره کرد. البته اکثر دروس فوق تنها در دانشگا‌ه‌هایی مانند شریف و تهران ارائه خواهد شد و معمولا در سایر دانشگاه‌ها دانشجو حق انتخاب زیادی در انتخاب واحدهای تحصیلی نخواهد داشت.

۳- مدیریت فناوری اطلاعات

یکی از رشته‌های جذابی که مرتبط با حوزه علم‌داده می‌باشد و به تازگی توجهات به آن بیشتر نیز گردیده است گرایش‌های هوشمندی کسب و کار و سیستم‌های اطلاعاتی پیشرفته رشته مدیریت فناوری اطلاعات است. این رشته به متخصصین حوزه علم‌داده که در حوزه مدیریت و مدیریت پروژه فعال هستند نیز پیشنهاد می شود. از دروس شاخص مرتبط این گرایش می توان به درس‌های داده‌کاوی و انبار داده، هوش تجاری، سیستم‌های تصمیم‌یار، مباحث پیشرفته در سیستم‌های اطلاعاتی، منطق فازی و هوش مصنوعی، تحلیل آماری و… اشاره کرد.

۴-مهندسی نرم افزار

این رشته بیش از آنکه به حوزه علم‌داده نزدیک باشد به حوزه Big Data Developer نزدیک هست و علاقه‌مندان به حوزه کلان‌داده می توانند در مقطع ارشد در این رشته تحصیل نمایند. درس‌هایی مانند سیستم‌های توزیع شده، یادگیری ماشین، پایگاه داده پیشرفته، سیستم‌های تصمیم یار و… از برخی دروس این رشته هستند.

۵-مهندسی آینده پژوهی

رشته مهندسی آینده پژوهی یکی از گرایش‌های رشته صنایع می‌باشد و با توجه به ظرفیت کم دانشگاه‌های ارائه دهنده این رشته معمولا قبولی در آن کمی دشوار هست. این رشته برای افرادی که به حوزه علم‌داده علاقه‌مند هستند و رشته کارشناسی مرتبط با رشته‌هایی علوم انسانی یا صنایع داشته‌اند توصیه می‌گردد. دروس شاخص مرتبط با حوزه علم داده این گرایش شامل درس‌های مدیریت داده‌کاوی، روش‌های پیش‌بینی، مبانی و روش‌های مدلسازی و… می‌باشد.

۶- رشته آمار

آمار همواره یکی از پایه‌های اصلی حوزه‌هایی مانند داده‌کاوی و علم‌داده بوده است و برخی از پیشگامان حوزه علم‌داده نیز در این رشته ادامه تحصیل داده‌اند. اگر پایه ریاضی یا آمار قوی دارید این رشته می‌تواند برای شما مفید باشد. البته توصیه می گردد در حین تحصیل در این رشته در یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی R یا پایتون متخصص شوید.

۷- رشته علوم تصمیم و مهندسی دانش

رشته علوم تصمیم و مهندسی دانش یک رشته منحصربه‌فرد، میان رشته‌ای در مجموعه مهندسی است. این رشته ارتباط تنگاتنگی با رشته هوش مصنوعی دارد و شاید بتوان آنرا شاخه‌ای از محاسبات نرم در هوش مصنوعی به حساب آورد و به همین دلیل در حوزه‌های علوم دانش، محاسبات نرم، علوم کامپیوتر(علوم رایانه)، مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت کارایی کسب و کار به خوبی قابل تعریف می‌باشد. از دروس این رشته می‌توان به درس‌های یادگیری ماشین، تصمیم‌گیری، داده‌کاوی، متن‌کاوی، شبکه‌های عصبی، احتمال و آمار فازی و… اشاره کرد.

در انتها قابل ذکر هست که برخی از متخصصین و پیشگامان حوزه علم‌داده در رشته‌های کاملا غیرمرتبط مانند نجوم، اقتصاد و… تحصیل کرده‌اند و صرفا تحصیل در رشته‌های مطروحه فوق نمیتواند موقعیت شما را در این فیلد کاری تضمین نماید. پشتکار، علاقه، تلاش و خیلی از المان‌های دیگر بیش از رشته تحصیلی می تواند تاثیرگذار باشد.
پی‌نوشت:
علاقه‌مندانی که قصد قبولی در رشته مدیریت فناوری اطلاعات و کسب رتبه تک رقمی در کنکور مدیریت را دارند در لینک زیر می‌توانند مصاحبه وبسایت Modir.ir با بنده را مطالعه کنند.
http://www.modir.ir/Arshad/int9662.aspx

ارادتمند
محمدرضا محتاط